Trafik kazası sonucu hasarlı araç belli bir bakım ve onarım sürecine girmekte olup bu süreç boyunca araç kullanım dışı kalmaktadır. Bu durumda aracını kullanamayan araç sahibinin günlük yaşamı sekteye uğramakta, ek toplu taşıma/taksi/araç kiralama masrafları ortaya çıkmaktadır. Bu mağduriyetin giderilmesi amacıyla, aracın tamirde kaldığı süreye ilişkin olarak talep edilebilecek tazminata araçtan yoksun kalma tazminatı/ araçtan mahrum kalma bedeli/ikame araç bedeli denilmektedir.
Türk Borçlar Kanunu’nun 49.maddesi “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür” hükmünü; aynı zamanda Karayolları Trafik Kanunu’nun 85 maddesi ise “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar”. Hükmünü haizdir. Buna göre, kusurlu eylemiyle karşı tarafa zarar veren ve tamir süresince aracı kullanamamasına yol açan kişi araçtan yoksun kalma tazminatı ödemekle yükümlüdür.
Kusurlu araç sürücüsü ile kusurlu araç sahibi bu zarardan birlikte sorumlu olacaktır. Araç sahibinin “kusursuz sorumluluğu” mevcut olup aracı bir başkasının kullanımındayken kazaya karışması araç sahibinin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİNİN HESAPLAMA USULÜ
Bilirkişi tarafından araç mahrumiyet bedeli, trafik kazasına karışarak hasar alan aracın tamirde kalarak araç sahibi tarafından kullanılamadığı gün sayısı ile hasar gören aracın yerine emsal bir araç kiralanmışsa/kiralanmış olsaydı kiralanan aracın günlük bedeli dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
YARGITAYA GÖRE ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİ TALEP EDEBİLMEK İÇİN ARAÇ KİRALANMAK ZORUNDA OLMADIĞI GİBİ BELGE GÖSTERME ZORUNLULUĞU BULUNMAMAKTADIR. Yargıtay’a göre, tamir sürecinde araç kiralanmasa ve kiralama faturası sunulmasa bile kusurlu taraf aleyhine araç mahrumiyeti tazminatına hükmedilmesi gerekmektedir. Araç kiralandığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirlemelidir.
Araç mahrumiyet bedelinin hesaplama usulünde dikkate alınması gereken önemli iki husus bulunmaktadır:
-Hesaplanan bedelden araç kullanılsaydı yapılması gerekecek zorunlu giderler ile tasarruf edilen miktarlar tazminat bedelinden düşürülmektedir.
-Aracın tamirde kaldığı sürenin “makul süre” olup olmadığı incelenerek tamir için gereken “makul süre” bilirkişice tespit edilmektedir.
ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİ BELİRSİZ ALACAK OLARAK TALEP EDİLEBİLİR
Araç mahrumiyet bedeli taleplerinde zararın tam olarak belirlenmesi mümkün olmayıp Yargıtay içtihatlarının da işaret ettiği üzere zararın alanında uzman bilirkişiler marifetiyle belirlenmesi gerekmektedir. Bu durumda tazminat talebi 6100 sayılı HMK m. 107/1 kapsamında belirsiz alacak olarak talep edilebilecektir.
ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİNİ NE ZAMAN TALEP EDEBİLİRİM?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109.maddesine göre, motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Araç mahrumiyeti tazminatı taleplerinde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olup yetkili mahkemede dava açarak zararınızın karşılanmasını talep edebilirsiniz. Konu ile ilgili daha detaylı bilgi almak için iletişim sekmesinden bize ulaşabilirsiniz.
Av. Eda Elif ER
