Askerlikte Kaza Tazminat Davaları

Askerlikte Yaşanan Kazalar Sonucu Maddi ve Manevi Tazminat Davaları: Askeri Tazminat Davaları

Askerlik hizmeti, her Türk vatandaşının yerine getirdiği önemli bir görevdir. Ancak bu süreçte zaman zaman kazalar yaşanabilir. Tatbikat sırasında, eğitimde, kışla içinde ya da görev esnasında meydana gelen kazalar; yaralanma, sakatlanma hatta ölümle sonuçlanabilir. Böyle bir durumda asker veya yakınları, askerlikte kaza tazminatı talep ederek maddi ve manevi tazminat davası açarak haklarını arayabilir.

Maddi Tazminat Davası

Maddi tazminat, kazanın doğrudan yol açtığı ekonomik zararların karşılanması amacıyla açılır. Örneğin:

Maddi tazminat davası açılırken yalnızca bugüne kadar yapılan tedavi ve ilaç masrafları değil, gelecekte ortaya çıkabilecek giderler de dikkate alınır. Örneğin, kalıcı sakatlık yaşayan bir askerin ilerideki iş gücü kaybı, sürekli bakım giderleri veya meslek hayatındaki kazanç kaybı da askerlikte kaza tazminatı davası kapsamında değerlendirilebilir.

  • Yaralanma veya sakatlanma nedeniyle oluşan tedavi ve ilaç giderleri,

  • Çalışma gücünün kaybından doğan kazanç kaybı,

  • Ölüm halinde geride kalan aile bireylerinin destekten yoksun kalma tazminatı.

Manevi Tazminat Davası

Kazanın yarattığı psikolojik ve duygusal etkiler için manevi tazminat talep edilebilir.

Manevi tazminat davalarında mahkemeler, olayın meydana geldiği koşulları, mağdurun yaşadığı travmayı, ailesinin sosyal ve ekonomik durumunu da dikkate alarak karar verir. Bu nedenle her dava özelinde farklı tutarlar belirlenir. Buradaki amaç, yalnızca zararı telafi etmek değil, mağdurun yaşadığı acının hafifletilmesidir. Bu yönüyle manevi tazminat, askerlikte kaza tazminatı davalarının en önemli boyutlarından birini oluşturur.

  • Yaralanan asker doğrudan kendisi dava açabilir.

  • Ölüm halinde ise anne, baba, eş ve çocuklar manevi tazminat talep edebilir.

  • Manevi tazminatın miktarı, kazanın ağırlığı, yaşanan acı ve tarafların sosyal durumu dikkate alınarak mahkeme tarafından belirlenir.

Görev Sırasında Meydana Gelen Kazalar

Askerlikte meydana gelen kazalar çok farklı sebeplerle ortaya çıkabilir:

  • Tatbikat sırasında silah veya mühimmat patlamaları,

  • Eğitimde yaşanan kazalar,

  • Kışla içindeki iş kazaları (ör. inşaat, bakım-onarım sırasında),

  • Trafik kazaları (askeri araçlarla yapılan görevlerde),

  • Görev sırasında alınmayan güvenlik önlemleri.

Askerlik sırasında meydana gelen kazalarda, idarenin hizmet kusuru söz konusu olur. Ancak kimi durumlarda idarenin kusuru bulunmasa bile, kusursuz sorumluluk ilkeleri (özellikle tehlike ve risk ilkesi) gereğince, zarar gören askere veya yakınlarına maddi ve manevi tazminat ödenmesi gerekir. Bu nedenle askerlikte kaza tazminatı davası açmak, mağduriyetin giderilmesi açısından büyük önem taşır.

Bazı durumlarda kazalar toplu şekilde de yaşanabilir. Tatbikatlarda meydana gelen patlamalar, toplu zehirlenmeler veya askeri araçların devrilmesi sonucu birçok askerin aynı anda yaralanması ya da hayatını kaybetmesi mümkündür. Bu durumlarda her mağdur veya yakını bağımsız şekilde tazminat davası açabilir. Ayrıca idarenin kusurunun bulunmadığı hallerde dahi, risk esasına dayalı kusursuz sorumluluk ilkesi devreye girer.

Dava Açma Süreci

  • Kaza Tespit Tutanağı Düzenlenmesi: Olayın resmi olarak kayıt altına alınması önemlidir. Tutanakta kazanın gerçekleştiği tarih, saat, yer, olayın sebebi ve kazada zarar gören kişilerin bilgileri yer almalıdır.

  • Sağlık Raporu Alınması: Yaralanan askerin durumunu belgelemek için sağlık kuruluşundan rapor alınmalıdır. Bu raporda, meydana gelen yaralanmaların niteliği, tedavi süreci ve iş göremezlik süresi açıkça belirtilmelidir.

  • Başvuru: Öncelikle idareye başvuru yapılır. Talep reddedilirse veya cevap verilmezse yargı yoluna gidilir.

  • Yetkili Mahkeme: Bu tür davalar, idari yargı mercilerinde (idare mahkemeleri) açılır. Ancak unutulmamalıdır ki, askeri araçların sebep olduğu kazalarda tazminat talepleri adli yargıda görülmektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, yanlış mahkemede dava açılmasının davanın reddine yol açabileceğidir. Bu nedenle askeri araç kaynaklı kazalarda adli yargıya, diğer olaylarda ise idare mahkemelerine başvurulması gerekir. Ayrıca delillerin eksiksiz toplanması, tanık beyanlarının zamanında sunulması davanın seyrini olumlu etkiler. Bu nedenle askerlikte kaza tazminatı davası açacak kişilerin, sürecin başından itibaren belgeleri düzenli şekilde toplaması gerekir.

  • Deliller: Olayın meydana geldiğine dair raporlar, tanık beyanları, sağlık kurulu raporları büyük önem taşır.

Askerlik sırasında meydana gelen bir kazadan kaynaklı olarak idareden tazminat talep edilebilmesi için süreler büyük önem taşır. Olayın öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içinde, her hâlde olay tarihinden itibaren 5 yıl içinde ilgili idareye başvuruda bulunulması gerekir.

Bu süreler hak düşürücü nitelikte olup, geçirilmesi halinde dava açma hakkı kaybolur. Dolayısıyla olayın ardından vakit kaybetmeden hukuki destek alınması büyük önem taşır. Bu da askerlikte kaza tazminatı sürecinin doğru yönetilmesi gerektiğini gösterir.

Başvuru yapıldıktan sonra idarenin talebi açıkça reddetmesi veya da cevap vermemesi halinde ise idare mahkemesinde dava açılabilir.

Askerlikte Kazalardan Kaynaklı Tazminat Taleplerinin Önemi

Askerlikte yaşanan kazalar, sadece askerin değil, ailesinin de hayatında derin izler bırakmaktadır. Türk hukuk sistemi, bu mağduriyetlerin giderilmesi için maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı tanımaktadır.

Bu nedenle askerlikte meydana gelen kazalar yalnızca bireysel değil, toplumsal açıdan da önem taşır. Türk hukuk sistemi sosyal devlet ilkesi gereğince bu mağduriyetleri telafi etmeyi amaçlamaktadır. Hem maddi hem de manevi tazminat davaları, mağdurun ve ailesinin hayatına yeniden devam edebilmesi için kritik rol oynar. Askerlikte kaza tazminatı, bu noktada en önemli hukuki araçlardan biridir.

Çetin & Barut Hukuk Bürosu olarak, askerlikte yaşanan kazalar nedeniyle açılacak askerlikte kaza tazminatı davalarında müvekkillerimize profesyonel hukuki destek sağlamaktayız.

-Av. Eda Elif ER