Tescilli Marka Nedir ve Neden Korunur?
Tescilli marka, mal veya hizmetleri tanıtan ve ayrıştıran bir işletme için hayati öneme sahiptir. Türkiye’de bu koruma, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) kapsamında sağlanır. Marka, sahibine tanınan güçlü koruma hakları sayesinde ticari itibar, tanınırlık ve rekabet avantajı kazanır.
Tescilli Markanın İzinsiz Kullanımı Nedir?
Tescilli markanın sahibinin izni olmadan kullanımı haksız fiil, haksız rekabet ve marka hakkı ihlali anlamına gelir. Bu durumlar şöyle sıralanabilir:
- Ürün veya Ambalaj Üzerinde İzinsiz Kullanım: Markanın veya ayırt edici logosunun doğrudan ürünün üzerinde, ambalajında ya da etiketinde izinsiz şekilde yer alması.
- Dijital Platformlarda Kullanım: Alan adlarında (domain), sosyal medya paylaşımlarında, profil adlarında veya görsellerde markanın yetkisiz şekilde kullanılması.
- Reklam ve Pazarlama Materyallerinde Kullanım: Ticari reklamlar, broşürler, kataloglar, Google Ads gibi dijital reklam platformlarında markanın izinsiz yer alması.
- Satış ve Ödeme Sistemlerinde Kullanım: E-ticaret sitelerinde, ödeme sayfalarında veya fatura/irsaliyelerde markanın hukuka aykırı şekilde gösterilmesi.
- Taklit Ürünlerin Dağıtımı ve Satışı: Markanın birebir veya benzer şekilde kopyalanarak sahte ürünlerde kullanılması ve piyasaya sürülmesi.
Tescilli Marka Başkası Tarafından Kullanıyor, Ne Yapabilirim? İZLENECEK HUKUKİ YOLLAR
Tescilli marka izinsiz olarak kullanıldığında ya da bunu tespit ettiğinizde, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında birden fazla hukuki yola başvurabilirsiniz.
SMK m. 149 uyarınca marka sahibi;
- Tespit davası (ihlalin varlığının tespiti),
- İhlalin durdurulması ve önlenmesi,
- Maddi ve manevi tazminat,
- Kazanç kaybının iadesi,
- İhtiyati tedbir,
- İhlale konu ürünlerin imhası talep edebilir.
- Marka Hakkına Tecavüz Davası
Marka hakkına tecavüz davası ile markanızın hukuka aykırı kullanımını durdurabilir, izinsiz kullanılan ürünlerin toplatılmasını ve satışının engellenmesini talep edebilirsiniz. Bu dava, ihlalin devamını önlemek ve markanızı koruma altına almak açısından birincil yoldur. - Maddi ve Manevi Tazminat Davası
İzinsiz kullanım nedeniyle uğradığınız zararı gidermek için tazminat talep edebilirsiniz. Maddi tazminat, kaybolan gelir ve haksız kazançları kapsarken; manevi tazminat, marka itibarınızın zedelenmesinden doğan zararlarınızı karşılamaya yöneliktir.
Maddi Tazminat Seçenekleri:
- İzinsiz kullanım nedeniyle kaybolan muhtemel gelirin tespit edilmesi,
- Tecavüzcünün elde ettiği net kazanç üzerinden tazminat,
- Eğer bir lisans sözleşmesi kurgulanmış olsaydı ödenecek lisans bedeli üzerinden tazminat.
- Haksız Rekabet Davası
Markanızın izinsiz kullanımı, aynı zamanda haksız rekabet teşkil ediyorsa, Türk Ticaret Kanunu kapsamında haksız rekabet davası açabilirsiniz. Bu dava, ticari itibarınızın korunması ve piyasa dengelerinin bozulmaması için önemlidir.
Bu tür davalar, markanızın hukuki açıdan korunmasına, ihlallerin durdurulmasına ve uğradığınız maddi-manevi zararların telafi edilmesine imkân tanır. Ancak, sürecin hem teknik hem de hukuki boyutları önem arz ettiğinden, alanında deneyimli bir avukattan destek almak, haklarınızı en güçlü şekilde savunmanızı sağlayacaktır.
Marka Hakkı İhlallerinde Dava Süreci Nasıl İşler?
1. İhlalin Tespiti ve Delillerin Toplanması
Dava sürecinin ilk adımı, ihlalin tespit edilmesidir. Bu aşamada;
- İhlale konu ürün veya hizmetlere ait fatura, sözleşme, reklam görseli, web sayfası ekran görüntüsü gibi belgeler,
- Ürün numuneleri veya tanıtım materyalleri,
- İhlali ortaya koyan tanık beyanları toplanır ve dava dosyasına eklenir.
2. Davanın Açılması
İhlalin varlığı tespit edildikten sonra marka hakkına tecavüz davası açılır. Bu davada;
- Haksız kullanımın durdurulması,
- İhlale konu ürünlerin toplatılması,
- Satış ve dağıtımın engellenmesi, talep edilir. Mahkeme ihlali kabul ederse bu önlemler derhal uygulanır.
- Marka hakkı ihlali nedeniyle maddi ve manevi zarar oluşmuşsa tazminat talep edilir.
3. Cezai Yaptırımlar
Marka hakkı ihlali, aynı zamanda cezai sorumluluk doğurabilir. Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre izinsiz marka kullanımı, hapis ve adli para cezası ile sonuçlanabilir.
Marka Hakkına Tecavüz Suçu Nedir?
Marka hakkına tecavüz, başkasına ait tescilli bir markanın hak sahibinin izni olmaksızın ve hukuka aykırı biçimde kullanılmasıyla oluşur. Bu ihlal, genellikle iki şekilde gerçekleşir:
- İktibas (Aynen Taklit): Markanın birebir kopyalanarak kullanılması.
- İltibas (Karıştırma): Tüketicide markalar arasında karışıklığa yol açacak derecede benzerlik yaratılması.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 30. maddesi, marka hakkına tecavüz suçunu ve bu fiile uygulanacak cezai yaptırımları düzenler:
Madde 30- (1) Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(3) Yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(4) Bu maddede yer alan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
(5) Bu maddede yer alan suçlardan dolayı cezaya hükmedebilmek için markanın Türkiye’de tescilli olması şarttır.
(6) Bu maddede yer alan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
(7) Başkasının hak sahibi olduğu marka taklit edilerek üretilmiş malı, satışa arz eden veya satan kişinin bu malı nereden temin ettiğini bildirmesi ve bu suretle üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilmiş mallara elkonulmasını sağlaması hâlinde hakkında cezaya hükmolunmaz.
Tescilli markanızın izinsiz kullanımı, yalnızca ticari zarar değil, aynı zamanda haksız rekabet ve itibari kayıp anlamına gelir. Hem marka maddi zararınızı hem de itibarınızı korumak adına hukuki süreçlere başvurmanız hukuken mümkündür.
Çetin & Barut Hukuk Bürosu olarak, marka ihlali davalarında (maddi, manevi, itibar tazminat talepleri ve tespit süreçleri dahil) stratejik hukuki destek sağlıyoruz. Haklarınıza sahip çıkmak için bizimle iletişime geçin.
-Av. Eda Elif ER
