İşe İade Davası: İşten Çıkarıldım, İşime Geri Dönebilir miyim? 2025
İşe iade, geçersiz feshe uğrayan işçilerin haklarını geri kazanabilmeleri için başvurabilecekleri en güçlü hukuki yoldur. Hukuka aykırı şekilde işten çıkarıldıysanız, bu dava sayesinde hem işinize geri dönebilir hem de işe başlatılmamanız halinde işe başlatmama tazminatınızı talep edebilirsiniz.
Bu kapsamlı yazımızda işe iade nedir, işe iade şartları nelerdir, süreç nasıl işler ve işe iade kazananların hakları neleri kapsar gibi en çok sorulan başlıkları adım adım ele alıyoruz.
İşe İade Nedir?
İşe iade, iş sözleşmesinin geçerli bir neden olmaksızın feshedildiği durumlarda, mahkeme kararıyla işçinin işine geri dönmesini sağlayan bir güvencedir. Bu müessese 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18–21. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Kanun koyucu işçinin iş güvencesini korumayı ve hukuka aykırı fesih uygulamalarını önlemeyi amaçlamıştır. Mahkeme, feshin geçersiz olduğuna karar verirse, aynı şartlarla işçinin işine iadesi ile birlikte boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı gibi sonuçlar doğar.
Şartları
Her işçi işe iade kapsamında değildir. İşe iade şartları şu şekilde özetlenebilir:
- İşyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalı.
- İşçi İş Kanunu veya Basın İş Kanunu kapsamında olmalı.
- İşçinin en az 6 aylık kıdemi bulunmalı.
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi mevcut olmalı.
- Fesih geçerli bir nedene dayanmamalı,
- İşçi, işveren vekili veya yardımcısı statüsünde olmamalı.
Bu koşullar sağlanıyorsa dava açılabilir.
Dava Süresi: Arabuluculuk Zorunluluğu ve Süre
Dava açmadan önce önce zorunlu arabuluculuk süreci vardır. İşçi, fesih tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade için arabulucuya başvurmalıdır.
- Uzlaşma sağlanırsa anlaşma tutanağı bağlayıcıdır.
- Uzlaşma sağlanamazsa “anlaşmama tutanağı” düzenlenir ve bu belgeyle iki hafta içinde dava açılır.
Arabuluculuk aşaması, dava açmadan önce usulen başvurulması gereken zorunlu bir adımdır.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Bu davalar kural olarak İş Mahkemelerinde görülür. İş mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, İş Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar. Yetkili mahkeme ise ya işverenin yerleşim yerindeki ya da işçinin fiilen çalıştığı işyerinin bulunduğu yer mahkemesidir.
4 Kodu ile İşten Çıkarma
Uygulamada sık karşılaşılan durumlardan biri de “4 kodu ile işten çıkarma”dır. 4 kodu, “Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi” anlamını taşır. Bu kodla yapılan fesih, işverenin haklı sebebi olmadığına işaret etmekledir. Mahkeme kararlarına göre, işverenin SGK’ya bildirdiği fesih kodu ile dava esnasında iddia ettiği fesih bildirimi farklı olduğu taktirde, işveren SGK’ya yapılan bildirim ile bağlıdır. 4 kodu ile işten çıkarma geçerli neden incelemesini tetikler.
İşveren, fesih kararını somut, objektif ve ölçülebilir verilerle ispatlayamazsa, fesih geçersiz kabul edilerek davanın kabulü kararı verilebilir. Bu nedenle 4 kodu ile işten çıkarma işe iade süreçlerinde, fesih tutanaklarının, performans değerlendirmelerinin ve savunma süreçlerinin dikkatle incelenmesi gerekir.
Dava Nasıl Açılır?
Arabuluculuk olumsuz sonuçlandıktan sonra iki hafta içinde işe iade davası açılmalıdır. Dilekçede şu unsurlar yer almalıdır:
- Fesih tarihi ve bildirimi,
- Fesih gerekçesinin geçersiz olduğu iddiası,
- İşe iade ve yasal sonuçlarına ilişkin açık talepler,
- Deliller (iş sözleşmesi, ücret bordroları, performans kayıtları, yazışmalar, savunma sürecine ilişkin tutanaklar, tanıklar).
Bu dava türünde, işverenin ileri sürdüğü nedenlerin ispatı kritik önemdedir. Mahkeme, feshin geçerli nedene dayanıp dayanmadığını inceler ve ispat yükünü işveren üzerinde tutar. Olası kararlar:
- Feshin geçersizliği ve işçinin işine iadesi,
- İşe başlatmama tazminatı belirlenmesi (4–8 aylık ücret aralığında),
- Boşta geçen süre ücreti ve diğer hakların ödenmesi (en fazla 4 aya kadar).
İşe Başlatmama Tazminatı ve Boşta Geçen Süre Ücreti
Karar kesinleştiğinde işçi, 10 gün içinde işe başlama talebini işverene iletmeli; işveren de bir ay içinde işçiyi işe başlatmalıdır. İşveren işçiyi işe başlatmazsa, mahkemenin belirlediği işe başlatmama tazminatı (minimum 4, maksimum 8 aylık brüt ücret) ödenir. Ayrıca boşta geçen süre için en çok 4 aylık ücret ve diğer haklar da işçiye verilir.
İstinaf Süreci ve Toplam Zamanlama: İşe İade Davası Ne Kadar Sürer?
İlk derece kararına karşı taraflar, tebliğden itibaren iki hafta içinde istinafa başvurabilir. Bölge adliye mahkemelerinde inceleme yoğunluğa göre 6–12 ay sürebilir. Arabuluculuk, ilk derece ve istinaf birlikte değerlendirildiğinde bu davalar genellikle 1,5–3 yıl aralığında kesinleşir. Kesinleşme sonrası işe dönüş veya tazminat ödemeleri de çoğu dosyada 1–2 ay içinde tamamlanmaktadır. Her somut olayın kendine özgü bir süreci olduğu da unutulmamalıdır.
Haksız Fesih – Geçersiz Fesih Ayrımı
Haksız fesih, haklı sebep koşullarının bulunmamasıdır; geçersiz fesih ise iş güvencesi hükümleri uyarınca geçerli neden standartlarını karşılamayan fesih türüdür. İşe iade davası, esasen geçersiz fesih denetimidir. İşverenin gösterdiği performans, davranış veya işletmesel gerekçelerin objektif delillerle desteklenmesi gerekir; aksi hâlde işe iade kararı kaçınılmaz olabilir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
İşe iade davası ne kadar sürer?
İlk derece ortalama 1–1,5 yıl; istinaf 6–12 ay. Dosyanın niteliğine göre değişebilir.
İşe iade kazandım, işe dönmek istemiyorum; ne olur?
İşe iade davası kazanan işçi, mahkemenin verdiği kararla işine dönme hakkını elde eder ancak bu hakkı kullanmak zorunda değildir. İşçinin işe fiilen dönmesi, tamamen kendi iradesine bağlıdır. Ancak işçi işe başlama talebinde bulunmaz veya işverenin davetine rağmen işe başlamazsa, bazı haklarını kaybeder. Bu durumda, mahkeme kararıyla kazanılan işe iade hakkı sonuç doğurmaz ve işverenin feshi geçerli fesih haline gelir
4 kodu ile feshedildim, İşe İade şansım var mı?
4 kodu “belirsiz süreli sözleşmenin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi”dir. İşverenin geçerli neden ispatı zayıfsa, işçi dava şartlarını sağlıyorsa, işe iade ihtimali yükselir.
İşe iade şartları sağlanmıyorsa ne yapmalıyım?
Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin gibi işçilik alacak kalemleri bakımından işçilik alacakları davası seçeneği değerlendirilebilir.
Haklarınızı Zamanında ve Doğru Kullanın
İşe iade müessesi, işverenin keyfi tutumuna karşı işçilere güçlü güvenceler sağlar. Sürelerin kaçırılmaması, delillerin eksiksiz sunulması ve 4 kodu gibi fesih türlerinin doğru değerlendirilmesi başarıyı belirler. Profesyonel destekle ilerlemek, geçersiz fesih karşısında en doğru stratejidir.
Çetin & Barut Hukuk Bürosu olarak, arabuluculuktan işe iade başvuru sürecine kadar işe iade süreçlerinde müvekkillerimizin yanında yer alıyor; işe dönüş ve tazminat haklarını etkili biçimde takip ediyoruz. Bizimle iletişime geçerek bilgi alabilirsiniz.
Av. Eda Elif ER
